Jak zabić czytelnictwo Marvela wydając komiksy Marvela – czyli Wielka Kolekcja Komiksów Marvela

Kiedy w połowie sierpnia zobaczyłem w kiosku komiks ze Spider Manem w twardej oprawie i niesamowicie niskiej cenie, kupiłem go bez zastanowienia. Marvel w polskim kiosku? Szaleństwo, na które porwało się już wielu i wszyscy polegli. Czy tym razem możemy spodziewać się sukcesu? Prawdopodobnie tak i prawdopodobnie nie.

UWAGA!  w wyniku ożywionej dyskusji autor częściowo zmienił swoje poglądy na temat WKKM. Zainteresowanych odsyłam do odpowiedniego wpisu

Jak to możliwe? Cóż, dla różnych grup sukces jest czym innym. Dla wydawcy sukcesem jest zarobienie pieniędzy. Dla czytelnika sukcesem jest możliwość czytania, w tym wypadku komiksów. Czyli w tej sytuacji wszyscy wygrywają? Niestety tylko pozornie. 

Wydawcą wspomnianego wcześniej Spider Mana jest Hatchette znane ze sprzedaży najróżniejszych kolekcji, nowy numer co dwa tygodnie w Twoim kiosku. Mnie osobiście kojarzą się przede wszystkim z poradnikiem robienia na drutach i modelami statków, ale nie znaczy to, że nie potrafią wydawać komiksów. Wręcz przeciwnie, Wielka Kolekcja Komiksów Marvela pod różnymi nazwami ukazała się dotychczas w RPA, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Australii, Niemczech, Francji i wszędzie odniosła sukces. W krajach anglojęzyczny WKKM ukazywała się od grudnia 2011 i aktualnie, po opublikowaniu ponad 30 tomów, rozpoczęto wydawanie drugiej kolekcji, w tech chwili zawieszonej. Hatchette oferuje nam największe klasyki Marvela wydane w ciągu ostatnich 40 lat. Iron Man, X-men, Hulk, Avengers to wszystko na wyciągnięcie ręki. Techniczne sprawa wygląda bardzo dobrze: twarda oprawa, komiks jest szyty, a nie klejony, w każdym numerze dodatki – wywiady z twórcami, galeria postaci itp. Cena powala na kolana – doskonale wydana, świetna historia za jedyne 40 złotych? Cud! 80 złotych w miesiącu - sporo, ale nie fortuna. Nikt też nie każe nam kupować wszystkich numerów. 

Pierwszy tom WKKM - Spider Man: Powrót do domu

Na czym więc polega porażka czytelnika? WKKM ma dwie ogromne wady. Po pierwsze Hatchette wydaje komiksy podobnie jak modele statków. Część dodana do 43 numeru nijak ma się do części z numerów 42 czy 44. Za to doskonale pasuje do części z numeru 16 i 78. Podobnie sprawa ma się z przygodami trykociarzy. Nie otrzymujemy powiązanych ze sobą historii, a te które dostajemy nie są nawet ułożone według chronologii ich publikacji w Stanach. Dodatkowo często wydaje się historię niepełne, bez kontynuacji. Tak jest z Astonishing X-men: Obdarowani – jak dotychczas opublikowano tylko jedną z czterech części tej historii. Kiedy będzie reszta? Nie wiadomo. Czy będzie reszta? Nie wiadomo! Podobnie sprawa ma się w Thor: Odrodzenie, który kończy się cliffhangerem. Poza tym, historię WKKM nie mają nie tylko zakończenia, nie mają też początku! Dostajemy całkowicie wyrwany z kontekstu fragment uniwersum Marvela. To tak jakbyśmy w ramach historii Polski uczyli się najpierw o rozbiorach, potem o Krzyżakach, a w końcu o dwudziestoleciu międzywojennym. I o niczym więcej. Co prawda po reformie edukacji mniej więcej tak to wygląda, ale nie uważam, że jest to wzór który należy naśladować. Problem w pewnym stopniu rozwiązuje wprowadzenie na początku każdego tomu, ale moim zdaniem to za mało.

No dobrze, powiecie, ale przecież czytelnik może sięgnąć po kontynuację tych komiksów. No niestety, nie może. W Polsce nigdy nie wydano nawet 1% wszystkich komiksów Marvela. Kilka wydawnictw próbowało wydawać zeszyty komiksowe albo kompletne historie, ale wszystkie się na tym wyłożyły.

Wyjątek stanowiło Mucha Comics. Dobrze wybadali rynek i od 2007 roku zaczęli wydawać w Polsce różne komiksy: westerny, fantasy, historyczne. Jednak najbardziej znani są z publikacji Marvela. Człowiekowi niezorientowanemu – jakim wówczas byłem - mogłoby się wydawać, że publikują komiksy bez ładu i składu, wydając losowe historie, to o X-Menach, to o Tajnej Wojnie Nicka Furyego, to o Avengersach. Czyli robi to co Hatchette. Nic bardziej mylnego! Historie te były początkiem większej historii Briana Bendisa, która objęła cały świat Marvela. Mucha konsekwentnie co kilka miesięcy publikowała kolejne tomy serii New Avengers, do której preludium było Avengers: Dissemble! Dzięki temu otrzymywaliśmy pewien wyrywek świata Marvela. Niewielki, ale za to kompletny, umieszczony w komiksowej czasoprzestrzeni, ze stałymi bohaterami i kontynuacją. W styczniu tego roku, doszliśmy do jednego z najważniejszych wydarzeń w świecie Spider Mana, jakim była Wojna Domowa superbohaterów. Wszystko wskazywało na to, że Mucha będzie kontynuować swoją politykę wydawniczą i za parę lat będziemy mogli przeczytać inne najnowsze z wielkich wydarzeń jak Secret Invasion, Dark Reign czy The Siege. Istniała szansa, że jeśli nie nadgonimy dziury między naszym a amerykańskim rynkiem wydawniczym, to przynajmniej nie będziemy powiększać różnicy. I wtedy właśnie pojawiła się Wielka Kolekcja Komiksów Marvela.

Co to oznaczało dla Muchy? Marvel Comics może sprzedawać prawa do publikacji swoich komiksów komu tylko zechce. I bardzo dobrze, tak działa wolny rynek. Niestety, w polskim wydaniu wolny rynek działa na swój specyficzny sposób. Marvel Comics podpisała umowę na wyłączność z wydawnictwem Hatchette. W związku z tym, Mucha nie może dodrukowywać starych, ani tym bardziej wydawać nowych pozycji o Iron Manie i kumplach.

Zamiast spokojnie rozwijającego się fandomu, otrzymaliśmy pozycje wyłącznie dla fanów, bo tylko oni je zrozumieją. Czy nam się to opłaca? Moim zdaniem nie. Komiksy nadal będą wydawane w niewielkich ilościach, a ich dostępność nic nie zmienia. Magazyny o muzyce japońskiej są dostępne w każdym Empiku, a nie zaobserwowałem wielu fanów tego gatunku. Bohaterowie Marvela nie staną się dzięki temu popularniejsi. Z drugiej strony, chociaż pozycje Muchy opowiadały spójną historię to przez wysokie ceny trafiały do wąskiego grona odbiorców.

The prohibition makes gangsters like Al Capone, tak samo rzecz wygląda z komiksami. Monopol Hatchette powoduje, że na rynek nie wejdzie żadne nowe wydawnictwo, a istniejące już nie będę mogły raz jeszcze spróbować sił z superbohaterami. Ci którzy chcą poznać wcześniejsze albo dalsze przygody swoich ulubionych bohaterów zmuszeni są do sprowadzania ich z zagranicy lub ściągania z internetu. W momencie, kiedy nowe pozycje mają największe szanse od wielu lat – Avengers Jossa Whedona zrobiło swoje – szansa na zbudowanie potęgi Marvela w Polsce zostaje zaprzepaszczona.

UWAGA!  w wyniku ożywionej dyskusji autor częściowo zmienił swoje poglądy na temat WKKM. Zainteresowanych odsyłam do odpowiedniego wpisu

Dziękuję Oli za korektę.

_______________
Nie ogarniasz? Czytaj więcej komiksów!